Inventaris

samengesteld door J.E.J. Geselschap; gedeeltelijk herzien door Bert van der Saag

1 Archief van burgemeesters als commissarissen van de pijpnering, 1679 - 1812
De vier burgemeesters vormden samen de "commissie" van de pijpnering; deze "commissarissen" voerden het bestuur over het Pijpenpand (zie rubriek 6). Voorts behartigden zij namens het stadsbestuur alle zaken betreffende de pijpenfabricage en pijpenhandel. Het is onduidelijk wanneer de commissie werd ingesteld (ca. 1660 ?); zij hield in 1812 op te bestaan. Het beheer van het Pijpenpand ging in 1814 over op de commissie van bestuur van de pijpenhandel (rubriek 3).

82. Ingekomen stukken, 1679 - 1812 en z.d. (18e eeuw). -- 1 omslag

85-86. Rekeningen van inkomsten en uitgaven van het pijpmakersgilde over 1685/1686 - 1810/1811. -- 1 band, 1 omslag
Zie ook rubriek 2 (vnr. 26).

• 85. 1685/1686 - 1803/1804.
  Achter de rekening over 1777/1778 bevindt zich een lijst met voordracht voor de verkiezing van overman en dekens, met aantekening betreffende de gekozen personen.

• 86. 1804/1805 - 1810/1811.

89-91. Rekeningen van inkomsten en uitgaven van de administratie van het Pijpenpand over 1687 - 1692 en 1730/1731 - 1850. -- 1 stuk, 2 banden

• 89. April 1687 - augustus 1692.

• 90. 1730/1731 - 1773/1774.
  Bevat voorin een legger van de effecten. Achterin twee besluiten van de magistraat betreffende de openbare verkoping van pijpen uit het Pijpenpand, 1759.

• 91. 1774/1775 - 1811/1812.
  Met een borderel over de rekening 1811/1812; deze laatste rekening werd eerst in 1816 gecontroleerd.

79. Stukken betreffende nalatenschappen, (1710) 1734 - 1744; gedeeltelijk authentieke afschriften. -- 1 omslag
Betreft vermoedelijk pijpmakers?

80. Lijsten van overlieden en dekens van het gilde over de periode 1729 - 1736. -- 2 stukken

87. Rekeningen van inkomsten en uitgaven van de pijpmakersbus over 1749 - 1761 en 1764. -- 1 omslag
Het eerste reglement van deze "bus" dateert van 1749. Blijkens de gedrukte gildebrief (zie ac 1 inv.nr. 2531 blz. 245) is de "bos" in 1669 opgericht (mededeling mevr. drs. M. Hulshof) en geliquideerd in 1765.

88. Rekeningen van inkomsten en uitgaven van de pijpmakersweduwenbus over 1749 - 1783 (hiaten). -- 1 omslag
De rekeningen over 1762, 1763, 1767, 1777 en 1778 ontbreken; het eerste reglement van deze "bus" dateert van 1749; de bus is geliquideerd in 1785 (ac 2 inv.nr. 493 fol. 116-119).

81. Resolutieboek van heeren commissarissen van de pijpneering
1768 - 1794. -- 1 deel
Bevat voorin: - een effectenlijst van het Pijpenpand, 1794; - uittreksels uit de kamer- en vroedschapsboeken, 1686 - 1759, met twee staten van in 1759 in het openbaar verkochte pijpen uit het Pijpenpand.

92. Aantekeningen van besluiten van het stadsbestuur betreffende de pijpnering uit de periode 1687 - 1769, vermoedelijk ontleend aan de kamer- en vroedschapsboeken, opgesteld na ca. 1769. -- 1 stuk

83-(98). Inventaris van alle de resolutiën, requesten, berigten en andere stukken het pijpmakersgilde binnen de stad Gouda toebehorende
Repertoria van besluiten en stukken betreffende het pijpmakersgilde, aangelegd ca. 1782; ged. bijgehouden tot 1807. -- 2 delen, 1 omslag
Zie de rekening van het gilde over 1781/1782. Het bijbehorende resolutieboek ontbreekt.

• 83. Aangelegd ca. 1782.
  Voorin een inhoudsopgave. Aaneengenaaide katerns niet in een band gezet.

• 84. Idem, bijgehouden tot ca. 1798. -- 1 omslag
  Achterin een inhoudsopgave.

• 98. Idem, bijgehouden tot 1807.
  Op het voorplat: "Gildebriev en annotatiën, benevens inventaris ..."; door vochtschade ged. slecht leesbaar.

95. Borderellen bij de rekeningen van inkomsten en uitgaven van het pijpmakersgilde over 1782/1783 - 1793/1794 (hiaten). -- 1 omslag

99. Afschriften van uitgaande stukken aan de centrale overheid, 1806 - 1807. -- 3 stukken
Te restaureren, zeer voorzichtig raadplegen!

2 Archief van het pijpmakersgilde, 1685-1812
Het gilde werd in 1660 opgericht en in 1812 opgeheven

103. Reglementen, bekendmakingen, verordeningen en besluiten van het stadsbestuur en de Staten van Holland betreffende de pijpnering, 1635 - 1778; gedrukt; met enkele aanvullingen in handschrift. -- 1 band in een omslag
Genummerd 61 tot 92; kennelijk afkomstig uit een groter geheel.

26. Rekeningen van inkomsten en uitgaven over 1685/1686 - 1805/1806. -- 1 band
Voornamelijk rendantsexemplaren en enkele afschriften; zie ook rubriek 1 (inv.nrs. 85 en 86); gecontroleerd door de commissie van de pijpnering

1. Gildebrieven van alle de gildens binnen de stad Gouda
1713. Gedrukt. -- 1 band
Bijgebonden gedrukte resoluties van het stadsbestuur betreffende de pijpmakers en de pottenbakkers, z.d. en 1740 - 1784.

--. Proefboeken
1724 - 1812.
ZIE: inv.nr. 33Zie tevens rubriek 6 (inv.nr. 64).

6-10. Namen en merken van de gildebroeders
1730 - 1803. -- 5 delen
Alfabetisch ingericht op de voornamen van de gildeleden; zie voor het vervolg rubriek 3 vnrs. 34 en 35.
Nadere toegang: Deze merkenboeken zijn door S. Laansma geïndiceerd op achternaam in zijn publicatie "Pijpmakers en pijpmerken 1724-1865" (Gouda, P.J. van der Want Azn., 1960).

• 6. 1730 - 1746.
  Achterin registratie van "ingehuurd" personeel (leerlingen), september 1747 - augustus 1748.

• 7. 1746 - 1759.
  Achterin een gedicht voor "een soete venusmeyd", 5 mei 1772.

• 8. 1759 - 1768.

• 9. 1768 - 1782.

• 10. 1782 - 1803.
  Zie voor de periode 1803-1812: rubriek 3 inv.nr. 34.

--. Merkenkaart
Bord waarop de in gebruik zijnde merken zijn geschilderd, ca. 1730 - 1869.
ZIE: Pijpenmuseum De Moriaan; een ander exemplaar is in het bezit van de familie O.A. van der Want.

4-5. Octrooi van de Staten van Holland om de in Gouda vervaardigde pijpen te voorzien van het Goudse wapen, 1739. Met een aanvulling, 1740. -- 2 charters
Met resten van de uithangende grootzegels van de staten
Te restaureren, zeer voorzichtig raadplegen!

• 4. Octrooi, 26 november 1739.

• 5. Aanvulling, 4 maart 1740.

25. Ingekomen declaraties voor verleende rechtskundige bijstand, 1740, 1781 - 1793. -- 1 omslag

2. Resoluties van overluiden en dekens, 1746 - 1779. -- 1 deel
Zie voor de jaren vanaf ca. 1782: rubriek 1 (inv.nrs. 83 en 84).

107. Reglement voor de pijpmakersbus, vastgesteld door de magistraat; gedrukt, 1749. -- 1 stuk

19-24. Gildegeldboeken
Registers waarin de betalingen van het gildegeld zijn vastgelegd, 1749 - 1812. -- 6 delen
Het gildegeld diende (kennelijk) per halfjaar te worden betaald; de betalingen zijn tot en met 1802 niet in bedragen, maar door middel van cijfers en letters aangeduid. Achterin (ged.) overzichten van de jaarlijkse totalen. Alfabetisch ingericht op de voornamen van de gildeleden. Zie voor het vervolg: rubriek 3 inv.nr. 45.

• 19. April 1749 - april 1755.

• 20. Augustus 1755 - 1766.

• 21. 1767 - 1773.

• 22. 1774 - 1784.

• 23. 1785 - 1802 (maart 1803.

• 24. 1803 - april 1812.

13. Boek van gekogte en gehuurde merken
Register met minuten van overeenkomsten van huur en koop van merken, gesloten ten overstaan van gildebestuurders, 1753 - 1787. Met ingeplakt onderhandse verklaringen van overdracht. -- 1 deel
Voorin een onvolledige inhoudsopgave. Voor de periode 1788 - 1813: zie inv.nr. 37.

15-17. Registers ("huurboeken") van ingehuurd personeel, 1767 - 1811. -- 3 delen
De inschrijvingen zijn gerangschikt volgens de werkgever. Zie voor het vervolg: rubriek 3 inv.nr. 42.

• 15. 1767 - 1781.

• 16. 1782 - 1797.
  Voor de index: zie inv.nr. 18.

• 17. 1798 - 1811.
  Voor de index: zie inv.nr. 43.

101. Beschikkingen van de magistraat waarbij de artikelen 7 en 8 van de gildebrief, betreffende schulden van en voorschotten aan pijpmakersknechten of -meiden bij een vorige werkgever resp. door een toekomstige werkgever, worden herzien; gedrukt, 1782, 1784, 1786. -- 3 stukken

18. Index op de voornamen van de werkgevers vermeld in het "huurboek" 1782-1797 (inv.nr. 16). -- 1 deel

14. Huurboek
Register van ingehuurd personeel, 1782 - 1812. -- 1 deel
De werklieden zijn chronologisch ingeschreven; achterin een index op voornamen; zie voor het vervolg: rubriek 3 inv.nr. 41.

12. Merkenboek anno 1782
Alfabetische lijst van afgegeven, vacante en geroyeerde merken, bijgehouden tot 1815. -- 1 deel
Met verwijzingen naar inv.nrs. 10 en 34.

106. Aantekeningen en verklaringen ten behoeve van registraties in de z.g. huurboeken van personeel, (1784) - 1793. -- 4 stukken

100. Memorie van overlieden en dekens aan het stadsbestuur inzake de toestand van de pijpnering, in verband met het protest van Pruisen tegen de door de Staten-Generaal verhoogde invoerrechten, 2 mei 1789; afschrift. -- 1 stuk
Gedeeltelijk onleesbaar wegens vochtschade.
Te restaureren, zeer voorzichtig raadplegen!

102. Ontwerp voor een nieuwe gildebrief of reglement, z.d. (ca. 1800 ?); met verwijzingen naar de oude regelingen. -- 1 stuk
Alleen de artikelen 14 t/m 41 zijn aanwezig. Gedeeltelijk onleesbaar en tekstverlies door vochtschade.

11. Bijlagen bij de merkenboeken, 1799 - 1811. -- 1 omslag
Betreft inv.nrs. 11 en 34.

3. Akte van volmacht van de pijpmakers voor hun vertegenwoordigers inzake terugbetaling van belasting, 1812. -- 1 stuk

3 Archief van de commissie van bestuur van de pijpenhandel en de pijpenfabrieken, (1751) 1814 - 1911
De commissie werd in 1814 (1815) opgericht en in 1911 ontbonden; zij voerde tevens het beheer over het Pijpenpand (rubriek 6).

--. Merkenkaart
Bord waarop de in gebruik zijnde merken zijn geschilderd, ca. 1730 - 1869.
ZIE: Pijpenmuseum De Moriaan; een ander exemplaar is in het bezit van de familie O.A. van der Want.

33. Proefboek
1751 - 1854. -- 1 deel
Bevat tevens aantekeningen inzake de toelating als baas en de toekenning van merken.

37. Overeenkomsten van huur en koop van merken, 1788 - 1854; minuten. -- 1 deel

43. Index op de voornamen van de werkgevers vermeld in de "huurboeken" 1798-1859 (inv.nrs. 17 en 42). -- 1 deel

34-35. Merkenboeken, 1803 - 1865. -- 2 delen
Nadere toegang: Deze merkenboeken zijn geïndiceerd door S. Laansma op achternaam in zijn publikatie "Pijpmakers en pijpmerken 1724-1865" (Gouda, P.J. van der Want Azn., 1960)

• 34. 1803 - 1851.
  Alfabetisch op de voornaam van de eigenaar

• 35. 1850 - 1865.
  De nog gevoerde merken in volgorde van uitgifte; met wijzigingen.

27. Reglement op de pypen-fabrieken en den pypen-handel binnen de stad Gouda
1814 - 1819. Met afschriften van begeleidende stukken; gedrukt, 1814. Met een uittreksel uit de notulen van burgemeesters, bevattende een contract tussen de commissarissen van de pijpenfabrieken ... en de commissarissen van de touw-, kleingaren- en lijndraaiersfabrieken ..., 1816. -- 1 omslag

45-(105). Contributieboeken, 1815 - 1850. -- 2 delen

• 45. April 1815 - juni 1841.
  Enkele losse stukken ingeplakt.

• 105. Juni 1841 - 1850.
  Te restaureren, zeer voorzichtig raadplegen!

41-42. Huurboek
Registers van ingehuurd personeel, 1815 - 1859. -- 2 delen

• 41. De werklieden zijn chronologisch ingeschreven; achterin een index op voornamen.

• 42. De ingeschrijvingen zijn gerangschikt volgens de werkgever.
  Zie voor de index: inv.nr. 43.

48-(48). Bijlagen bij de rekeningen van inkomsten en uitgaven over 1815 - 1911. -- 6 omslagen
Onvolledig; gedeeltelijk zwaar beschadigd.

• 48.a.

• 48.b.

• 48.c.

• 48.d.

• 48.e.

• 48.f.

32-(32). Ingekomen en afschriften en minuten van uitgaande stukken, 1815 - 1911 en z.d. -- 1 pak, 1 omslag

• 32.a.

• 32.b.

36. Bijlagen bij de merkenboeken, 1826 - 1868. -- 1 omslag
Betreft inv.nrs. 34 en 35.

47. Rekeningen van inkomsten en uitgaven over 1830 - 1904 (hiaten). -- 1 pak = 2 omslagen 47a en 47b
Ontbreken: 1833, 1835, 1838, 1843, 1853-1855, 1858-1861, 1863/64-1875 en 1896-1902; tot en met 1850 werden deze rekeningen gecontroleerd door het college van b. en w. van Gouda; zie ook ac 56 inv.nr. (oud) 1715.

31. Aantekeningen van de vergaderingen, 1834 - 1870 en z.d. -- 1 omslag

38. Lijsten van pijpenfabrikanten en hun merken, ca. 1836 en ca. 1845. -- 1 deel
Onvolledig.

29-(97). Notulen, 1836 - 1911. -- 4 delen
Bevatten vanaf 1855 ook de notulen van de ledenvergaderingen van de Vereeniging van Pijpenfabrikanten.

• 29. 1836 - 1851.

• 30. 1855 - 1868.

• 96. Augustus 1868 - februari 1892.

• 97. Maart 1892 - 1911.
  Bevat ook enkele afschriften van uitgaande stukken. Van 1911 - 1925 voortgezet met notulen van de ledenvergaderingen van de vereniging "De pijpeneering ..." Ingeplakt een exemplaar van de statuten van laatstgenoemde vereniging, 1911; gedrukt.

44. Keurboekje van de pijpaarde, 1845 - 1851. -- 5 stukken
Fragment.

46. Kasboek, 1847 - 1849. -- 1 katerntje
Door vochtschade grotendeels onleesbaar.

28. Stukken betreffende de totstandkoming van het reglement voor de pijpenfabrikanten te Gouda van 1855, 1854 - 1855. -- 1 omslag

39-40. Bijlagen van de Staatscourant betreffende de inschrijving van merken, 1881 - 1887. -- 2 banden

• 39. 1881 - 1882.

• 40. 1883 - 1887.

4 Archief van de Vereeniging van pijpenfabrikanten binnen de stad Gouda, 1855 - 1908
De vereniging werd in 1855 opgericht en in 1911 ontbonden.

49. Reglement, 1855; gedrukt. -- 1 katerntje
Te restaureren, zeer voorzichtig raadplegen!

--. Notulen van de ledenvergaderingen, 1855 - 1868.
ZIE: inv.nr. 30

50. Lijsten van archiefstukken die in 1908 aan het gemeentearchief van Gouda zijn geschonken. Met een lijst van in 1855 aanwezige archiefstukken, met aantekeningen uit 1908. -- 3 stukken
De nummers op de lijst uit 1855 corresponderen met de nummers op sommige archiefstukken.

5 Archief van de vereniging "De Pijpeneering binnen Gouda", 1911 - 1916 (1925)
De vereniging werd in 1911 opgericht en in 1925 ontbonden.

51. Statuten en huishoudelijk reglement, 1911. Gedrukt. Met ingeplakte wijziging van het huishoudelijk reglement, 1916. -- 2 stukken

52. Ingekomen stukken, 1911 - 1916. -- 1 omslag

--. Notulen van de ledenvergaderingen, 1911 - maart 1925.
ZIE: inv.nr. 97

53. Bijlagen bij de rekening van inkomsten en uitgaven over 1912. -- 1 omslag

6 Archief van de administratie van het pijpenpand, 1686 - 1866 (1905)
Deze beleenbank voor pijpen en pijpmakersgereedschappen werd in 1686 opgericht; de instelling hield ca. 1855 op te bestaan; de boekhouder van het Pijpenpand voerde tevens de administratie van de stadspijpenfabriek (1783-1791).

6.1 Pijpenpand

55. Register met aantekeningen van de boekhouder, 1686 - 1730. -- 1 deel

74. Bijlagen bij de rekeningen van inkomsten en uitgaven over 1688 - 1855. -- 1 pak

71-73. Rekeningen van inkomsten en uitgaven over 1730/1731 - 1852 (hiaten). -- 2 delen, 1 omslag
Rendantsexemplaren; de rekeningen werden tot en met 1850 gecontroleerd door burgemeesters resp. het college van b. en w. Zie ook inv.nr. 47 en secretarie-archief 1816-1920, inv.nr. 1716.

• 71. 1730/1731 - 1773/1774.

• 72. 1774/1775 - 1834/1835.

• 73. 1836/1837, 1841, 1842, 1844, 1846 - 1852.

57-(104). Beleenboek van pijpen en gereedschappen, 1746 - 1866. -- 9 delen
Het "Proefboek" (inv.nr. 64) is geïndiceerd door S. Laansma op achternaam in zijn publicatie "Pijpmakers en pijpmerken 1724-1865" (Gouda, P.J. van der Want Azn., 1960)

• 57. 1746 - 1752.
  Gemerkt "A".

• 58. 1753 - februari 1757.
  Gemerkt "B".

• 59. Maart 1757 - 1767.
  Gemerkt "C".

• 60. 1772 - 1781.
  Gemerkt "F".

• 61. December 1781 - 1821.
  Gemerkt "G"; voorin een index op de voornamen van de inbrengers.

• 62. 1822 - 1836.
  Voorin een index op de achternamen van de inbrengers.

• 63. 1840 - 1846.
  Voorin een lijst van pijpmakersbazen en hun personeel.

• 64. 1847 - 1850.
  Dit register is aangelegd als "Proefboek" van het pijpmakersgilde, 1724 - 1769, en achterin voortgezet als beleenboek. Enkele losse stukken ingeplakt.

• 104. 1851 - februari 1866.
  Voorin een index op de achternamen van de inbrengers.

70. Kasboek, 1782 - 1837. -- 1 deel

54. Ingekomen stukken, 1782 - 1856. -- 1 omslag

56. Memorieboek van alle pijpengereedschappen welke in het pand gebracht worden ten verkoop
1783 - 1809. -- 1 deel

78. Akte van transport van een huis en erf, in gebruik als paardestal, aan de Turfmarkt noordwestzijde (Honscoop), met medegebruik van een naastgelegen poortje (O = Thomas Weyman; W = Eldert Kleynenburg), door dr. Johannes Vriesman aan de administrateuren van het Pijpenpand om daar deze instelling te vestigen, 23 augustus 1803. -- 1 charter (fragment van het stadszegel)
Te restaureren, zeer voorzichtig raadplegen!

67. Bewijzen van inschrijvingen in de Grootboeken der Nationale Schuld, 1810 - 1842 en z.d. Met bijlagen. -- 1 omslag

75. Inventaris van de effecten, boeken, papieren en gelden onder beheer van Maria Steel-Polijn, 1836. -- 1 stuk

65. Beleenbriefjes, 1851 - 1858. -- 1 omslag
Gedeeltelijk moeilijk leesbaar wegens vochtschade.

66. Stukken betreffende de verzekering van het gebouw van het Pijpenpand aan de Turfmarkt, 1856, 1905. Met een linnen archiefzak met het opschrift "P. Pand", (18e eeuw). -- 3 stukken, 1 archiefzak

6.2 Emailleeroven
Eigendom van een viertal fabrikanten in het gebouw van het Pijpenpand.

69. Rekening van inkomsten en uitgaven met betrekking tot de exploitatie van de emailleeroven in het gebouw van het Pijpenpand, 1874 - 1875. -- 1 stuk

68. Onderhandse overeenkomst tussen vier fabrikanten betreffende de eigendom van de emailleeroven in het gebouw van het Pijpenpand, 1879. -- 1 stuk

6.3 Stadspijpenfabriek
Administratie gevoerd door de boekhouder van het Pijpenpand.

76. Stukken betreffende de stichting van de stadspijpenfabriek, 1783 - 1784. -- 1 omslag

77. Bijlagen bij de rekeningen van inkomsten en uitgaven over 1783 - 1791. -- 1 omslag
De inkomsten en uitgaven zijn o.a. verantwoord in de rekeningen van het Pijpenpand (inv.nr. 72).

93. Balansen en verlies- en winstrekeningen, z.d. (1784 ?), 1785, 1786, 1789 - 1791. -- 1 omslag

94. Staten van inkomsten en uitgaven, 1784 - 1791. -- 1 omslag